C# – CLR, MSIL, CTS, CLS, JIT Kavramları?

Sevgili okurlar hepinize merhabalar,

3 gündür blogu biraz boşladım kusura bakmayın. Yazımıza başlamadan önce de şunu söylemek istiyorum; Umarım dün girmiş olduğunuz YGS güzel geçmiştir, hakkınızda hayırlısının olması dileğiyle…

Gelelim bugünkü makalemize, Sizlere C#’ta ki bazı kavramların ne olduğunu anlatacağım. C# ile programlamaya yeni başlayan biriyseniz bu makalem tam size göre, çünkü .NET Framework ile ilgili kavramları bu yazımdan öğrenebileceksiniz.

Common Language Runtime (Ortak Dil Çalışma Zamanı) Nedir?
CLR .NET Framework için yazılan uygulamaların çalışmasını sağlayan birimdir. Bir .NET uygulaması yazdığınızda (C#.NET, VB.NET gibi dillerle) elde ettiğinğiz .exe uzantılı dosya aslında çalıştırılabilir bir dosya değildir. Bu çıktı bir MSIL (Microsoft Intermediate Language) dosyasıdır bu dosyaya taşınabilir Assembly de diyebiliriz. CLR yüklü olan bir bilgisayarda bu uygulamayı çalıştırdığınızda otomatik olarak JIT (Just-In-Time) derleyicisi çağrılır ve JIT kodunuzun kullanılan bölümlerini uygun işlemci Assembly kodlarına dönüştürür ve bu sayede uygulamanız .NET Framework yüklü olan her platformda sorunsuz bir şekilde çalışabilir. Bu işlemin amacı programınızın taşınabilir olmasıdır.

Common Type System (Ortak Tür Sistemi) Nedir?
Ortak tür sistemi .NET çatısında herhangi bir programlama diliyle yazdığınız bir bileşenin (Dll kütüphanesi veya User Control Nesneleri gibi) başka herhangi bir .NET dili ile kullanabilmenize olanak sağlar. CTS yapısında temel nesne türlerini barındırır. Bunlar Object, Integer, String, Char, Double, Decimal… v.b. türlerdir.

Common Language Specification (Ortak Dil Belirteçleri) Nedir?
CLS yapısında .NET çatısı altındaki programlama dillerinin ortak noktalarını barındırır. CLS yapısında CTS bölümleri içerir ve ayrıca programınızın diğer programlarla etkileşebilmesini sağlar.

Umarım bu kavramları kafanızı karıştırmadan anlatabilmişimdir 🙂 Bu kavramlardan çıkaracağımız şey C# gibi .NET çatısı altında çalışan programlama dillerinin Java için kullanılan bytecode veya Adobe Flash için kullanılan Swf dosyaları gibi bir dosya olduklarıdır. MSIL ayrıca programınızın kullandığı metadata verilerini aynı dosyada barındırır. Metadata programınızın kullandığı değişkenler hakkında bilgiler içerir. Bu durumların bazı avantajları ve dezavantajları vardır:

Bazı Avantajları:
Programınız Kontrol Altına Alınan Kod (managed code) olarak derlendiği için sürpriz durumlarla karşılaşmadan hataları kontrol altına alabilirsiniz.

Programınız her .NET destekleyen platformda çalışır, taşınabilir bir uygulama olur.

Çok karmaşık komutlar yazmanız gerekmez .NET kütüphaneleri bu işlerinizi yapacak kodlar barındırır.

Uygulama güncelleme işlemlerinizi otomatik olarak yaptırabilirsiniz.

 
Bazı Dezantajları:

Programınız .NET yüklü olmayan platformlarda çalışamaz.