Fiber Optik Ek Pano Elemanları?

Merhaba arkadaşlar, Bilgi taşıyıcısı olarak ışığın kullanıldığı iletişim sistemleri, son zamanlarda oldukça ilgi görmektedir. Işık dalgalarını yeryüzü atmosferinde yaymak zor ve elverişsizdir. Dolayısıyla, günümüzün önde gelen çeşitli geliştirme laboratuvarlarında; bir ışık dalgasını “içermek” ve bu dalgayı bir kaynaktan bir varış yerine göndermek üzere cam ya da plastik fiber kabloların kullanıldığı sistemlerle ilgili araştırmalar yapılmaktadır. Güdümlü bir fiber optik aracılığıyla bilgi taşıyan iletişim sistemlerine fiber optik sistemler denmektedir. Fiberoptik pano elemanları konusunu bu yazımızda inceleyeceğiz.

Optik Bağlaçlar (Joints)

Eksiksiz bir komünikasyon linkinde optik fiberlerin birleştirilmesi için; eklere (splice) ve sistem giriş ve çıkışlarında konektörlere gereksinim olmaktadır. Konnektörün özellikleri arasında; düşük transmisyon kayıpları, montaj kolaylığı, stabil konstrüksiyon, takma/çıkartma ömürleri ve uç yüzeylerinin hasara ve toza karşı mukavemetleri sayılabilmektedir. 40 μm çapındaki bir optik fiber çekirdeğinde; mevcut 5 μm’lik bir toz zerreciği bile yaklaşık olarak 0.1 dB’lik bir saçılma kaybına neden olmaktadır. Optik konnektörlerdeki ve ek yerlerindeki kayıpların diğer nedenleri arasında aşağıdakiler sayılabilmektedir:

• Eklenecek optik fiberlerin farklı karakteristiklere sahip olmaları; (kırılma indisi profıUeri, çekirdek ve örtü (cladding) yarıçapları, “numerical aperture” leri)
• Konnektör ve ek yerlerindeki mekanik hatalar
• Ek yerlerindeki yansımalar ve saçılmalar
• Pratik koşullarda her üç kayıp faktörü birlikte oluşmakta ve toplam kayıp bu faktörlerin toplamı olmaktadır.

Işık Kaynakları ve Dedektörler

Optik dalga kılavuzları ile işaretlerin transmisyonu, sistem gereksinimleri doğrultusunda (esas itibarı ile regenerator mesafeleri ve transmisyon hızı) empoze edilen özelliklerde opto elektronik dönüştürücüleri (ışık kaynakları ve ışık dedektörleri) gerektirmektedir. Dolayısı ile ışık kaynakları aşağıdaki gereksinimleri karşılamalıdır:

• Işık darbeleri optik fiberde en az absorbsiyonun ve/veya dispersiyonun söz konusu olduğu spektral bölgelerde yayınlanmalıdır.
• Optik fibere aktarılacak radyasyon gücü mümkün olduğunca yüksek olmalıdır. Yani elektrik-optik güç dönüşümü ve fibere bu gücün aktarımı yüksek verimlilik ile gerçekleştirilmelidir.
• Transmisyon işareti optik işareti kolayca modüle edebilmelidir. Benzeri gereksinimler dedektörler için de aşağıda belirtildiği gibi geçerlidir:
• Alıcının duyarlılığı (sensitivity) mümkün olduğunca; yüksek olmalı ve aynı zamanda iyi bir gürültü karakteristiği temin etmelidir. Bu durum düşük güçlerin dahi önceden tanımlanmış bit hatası oranları içerisinde algılanmasını sağlayacaktır.
• Söz konusu transmisyon hızına yeterli olacak biçimde hızlı tepki (response) özelliği olmalıdır.
  Bu gereksinimler LED’ler ve lazer diyotları (ışık kaynakları) ile foto diyotlar (dedektör) tarafından sağlanmakta olup; söz konusu dönüştürücülerin imalatın III – V tipi yarı iletkenler ile bazı sınırlamalarla birlikte silisyum ve germanyum kullanılmaktadır.
• Optik fiber ara bağlantı kabloları (pigtail – patchchord)

Fiber damardaki optik sinyalin sisteme veya sistemden fiber damara geçiş yapabilmesi için kullanılan; ve bir ucunda birleştirici (konnektör) bulunan sıkı tüplü olarak üretilmiş içinde yalnız tek fiber damar bulunan özel kablolardır. 3 -10 m uzunluğunda üretilmektedir.

Pigtail, bir tarafı konnektörlü diğer tarafı açık olan; ve fiber optik kablonun ODF’de sonlandırılmasında kullanılan kablodur. Patchchord, çift tarafı konnektörlü olup ODF ile O/I kartlarının irtibatlanmasında kullanılmaktadır. Test ve kontrol amaçlı olarak optik ölçü aletlerinin kart veya ODF irtibatı içinde kullanılmaktadır.

Fiberoptik Pano elemanları

Konnektör

Sistemden alınan optik sinyalin en az kayıpla fiber damara geçmesini (vida veya geçme yöntemiyle tutturularak) sağlayan malzemedir. Optik fiber ara bağlantı kablolarının bir ucunda bulunmaktadır.

Çıplak Fiber Adaptörü

Optik fiber ara bağlantı kablosu bağlantısı yapılmadığı durumlarda (geçici olarak)optik sinyalin geçişini sağlamak için kullanılmaktadır. Çıplak fiber adaptörünün vidalı veya geçme kısmı sistem veya U linke bağlanırken diğer kısmı düzgün kesilmiş çıplak fiber damarı gerip sıkıştırarak ileri geri hareketini engelleyecek şekilde yapılmıştır. Birleştiriciden (konnektörden) farklı kaynak yapma ve sınırlı esneklik gibi olumsuz yönü olmayıp istenildi an fiber damardan ayrılabilir.

U link

Konnektörleri (birleştiricileri) veya çıplak fiber adaptörlerini (fiziksel olarak) karşı karşıya getirerek ışıksal sinyalin bir noktadan diğer bir noktaya geçişini sağlayan malzemedir. Bu geçiş bir damardan diğer bir damara, damar ile sistem arasına veya sistemler olabilmektedir. Sabit (yüzeye tutturulan) ve esnek olarak kullanılabilen değişik yapıda olanları bulunmaktadır.

Fiber Optik Kablonun Sistem ODF’de Sonlandırılması

DSS dolabının ODF çekmecesine kadar getirilen fiber optik kablo; ek yapabilmek ve sabitleyebilmek için fiber optik buffer tüp ve lif seviyesine kadar ayrı ayrı soyulur. Her lif standart olarak numaralanır be PIGTAIL ek yapılır. Fiber optik buffer tüplerden giriş noktasına sabitlemek ve lif ile PIGTAIL’in ek yeri tutucuya yerleştirilerek lifin tamamı kasete sarılarak kaset çıkışında PIGTAIL’de sabitlenerek kaset yerleştirilir. PIGTAIL’in diğer ucu adaptörlerin bulunduğu ODF terminasyon levhasının sol (kaset tarafı) tarafına vidalanarak sabitlenir. Bu işlem sonucu fiber optik kablo ODF’de sonlandırılmış olur. SMA Çekmecelerinde üzerinde lazer işareti olan kartlar O/E ve E/O (elektriksel optik) dönüşümünü sağlayan kartlardır. Konfigürasyon çekmecede olduğu gibi kart korumalı yapılmış ise ODF sonlandırma levhasının sağ tarafına bağlantısı yapılan PATCHCHORD PROTECTION durumunda olan karta değil WORKING durumunda olan karta takılır. Konfigürasyon kart korumalı değil de hat korumalı şekilde yapılmış ise her iki kartında ODF bağlantısı per dağılım şemasına uygun olarak yapılır.