Otomobil Teknik – Süperşarj Nedir?

Merhaba arkadaşlar, Hava besleme sistemleri olarak iki temel sistem bulunmakta. Bunlardan biri Turboşarj, diğeri ise Süperşarj demiştik. Sabah anlatmış olduğumuz yazımızda Turboşarj’ın ne olduğuna değinmiştik. Bu makalemizde ise süperşarj nedir inceleyeceğiz. Herhangi bir hava besleme sistemi bulunmayan, kendi kendine havayı emen motorlara atmosferik motorlar denir. Motor kendine gereken havayı emer, ancak bu yeterli olmayabilir.

Termodinamik olarak baktığımızda, yakıtı yakmak için gereken oksijeni arttırdığımızda yanma verimi de belirli oranda artmaktadır. Durum bu iken, ”Neden motorlara daha fazla hava göndermiyoruz?” sorusu ile bahsettiğimiz sistemler ortaya çıktı. Motora giren standart hava miktarını arttırarak, daha fazla oksijen ile daha fazla yanma elde edilerek motorların daha verimli hale geldiği keşfedildi. Dizel motorun mucidi olan Rudolf Diesel, bu konuda ilk incelemeleri ve deneyleri yapan kişidir.

Süperşarj Nedir

Motordan aldığı güç ile motora basınçlı hava gönderen sistemlerdir. Turboşarjdan farklı olarak, motor üzerine bağlanıp motordan kayış ile güç alarak çalışır. Bu sebeple motorun ürettiği gücün bir kısmını çalar. Tork olarak değerlendirdiğimizde ise turboşarja göre düşük tork artışı sağlaması da dezavantaşlarından biridir.

Süperşarjın ürettiği basınç, devirin artmasıyla orantılı olarak arttığı için, torkdan daha çok, beygir gücü elde etmek amacıyla kullanılır. Ancak turboya göre avantajı, turbo lagı gibi bir durum yaşatmamasıdır; zira süperşarj motor çalıştığı sürece basınç üreten bir sistemdir. Volkswagen markası, TSI motorlarında turbo lagını engelleyebilmek için turboşarjın önüne küçük bir süperşarj ekledi.

2 tip süperşarj tipi vardır. Bunlardan biri makara tipi süperşarjdır. Yapı itibariyle V tipi motorlarda kullanıma daha uygundur. Özellikle büyük blok Blok V8 motora sahip amerikan arabalarında ve eski amerikan performans klasiklerinde bolca kullanılmıştır. Diğer tip süperşarj ise santrifüj tipi süperşarjdır. Görünüş olarak Turboşarj kompresörüne benzeyen bu tip süperşarj, daha küçük hacimde motorlarda kullanılır. Ayrıca makara tipinden fazla olarak, intercooler kullanmaya da imkan sağlar.

İntercooler

Turboşarj ve süperşarj sistemleri motora havayı sıkıştırarak gönderirken, sıkışma sebebiyle hava ısınır. Termodinamik olarak, soğuk hava, sıcak havaya göre daha yoğun olduğu için daha fazla yanma performansı gösterir. İntercooler ise, turboşarj veya süperşardan çıkan basınçlı havanın, emme manifolduna gitmeden önce soğutulmasına yarayan, radyatör benzeri bir parçadır.

Benim şahsi görüşüm, dizel motorlu araçlarda turboşarj yerine süperşarj kullanılmalı. Zaten normal halinde tork olarak zengin olan dizel motorlar, turboşarj ile tamamen torkdan ibaret bir hale geldiler. Bir motorun 2000 devirin altında yığılması, 2000-3000 devir arası koltuğa yapıştırması, ardından 3000 devirden sonra tekrar yığılması oldukça dengesiz bir güç dağılımı. Bunun yerine süperşarj kullanılmış olsa, hem düşük devirlerde de kesintisiz güç, yüksek devirlerde ise sabit ivme ile artan performans hissi alınabilir. Tamam, günlük kullanımda hepimiz 2000-3000 devir arası kullanıyoruz. Ama zaman geliyor, sollama vb. Sebepler ile yüksek devir yapıyoruz, bazen de fazla devir düşürüyoruz. Yani bu durumlarda süperşarj daha avantajlı diye düşünüyorum.