Temel Ağ Komutları ve Programları Nelerdir?

Hayırlı geceler sevgili okurlar, Sizlere AKİS yani açık kaynak işletim sisteminde ki temel ağ komutları ve programlarını anlatacağım. Bildiğiniz gibi Linux bir çekirdektir. Bu çekirdeği kullanan değişik isimlerle anılan Linux’lar vardır. Bunların için de bizi ilgilendirenler de vardır. Bir de söylemeden geçemeyeceğimiz bir unsur daha var. Linux işletim sistemi internet üzerindeki sunucuların büyük çoğunluğunda kullanılmaktadır.

En önemli özelliği ise Linux’ta Virüs Yoktur! Ayrıca bu özelliği bile Linux’u hemen kullanmaya başlamaya yetecek bir sebeptir. Temel ağ komutları rehberimiz ile yazımıza başlayalım…

Temel Ağ Komutları ve Programları

1-) Telnet Komutu

Telnet programı uzaktaki sunucu ile TELNET protokolü ile haberleşmeyi sağlayan bir programdır. Bu program sayesinde uzaktaki makinede kullanıcıya bir çalışma alanı açılmaktadır. Kullanıcının gerçekleştirdiği her işlem uzaktaki sunucuda gerçekleşir. Ek olarak Telnet komutunun en basit kullanım şekli aşağıdaki gibidir:

telnet sunucu_ismi [port numarası]

Sunucu ismi parametresi bildirilmediği takdirde telnet programı kullanıcıdan bir komut girmesini bekleyen interaktif modda açılmaktadır. Bu nedenle aşağıdakine benzer bir çıktı gözükecektir.

[root@seawolf /root]# telnet
telnet>

Bu bilgi isteminde telnet programı kullanıcıdan belli komutlar alabilmektedir. Bu komutların listesini görmek için help komutunu vermek yeterlidir. Herhangi bir telnet bağlantısı gerçekleştirmiş iken de bilgi istemi penceresine dönülmektedir. Bunun için CTRL-] tuş kombinasyonunun kullanılması yeterlidir.

2-) Ftp Komutu

FTP protokolü uzaktaki sunucudan dosya transferi için kullanılan bir protokoldür. Bu protokol kullanılarak uzaktaki ftp sunucusu ile dosya transferi yapmayı sağlayan birçok istemci bulunmaktadır. Bu istemcilerden en yaygın olanı ftp programıdır. Ayrıca birçok işletim sisteminde hemen hemen aynı komutlar ve aynı ara yüze sahiptir.

Ftp programının temel kullanım şekli aşağıdaki gibidir:

ftp ftp_sunucusu Ftp sunucusunun ismi verilmediği takdirde ftp programı aşağıdaki bilgi istemi durumunda bekleyecektir. Bu durumda iken o veya open komutu ile yeni bir ftp bağlantısı oluşturulabilmektedir.

[root@seawolf /root]# ftp
ftp>

Yeni bir bağlantı yaratıldığı durumda, bağlantı yapılan ftp sunucusunun gönderdiği başlık gösterilir ve kullanıcı ismi ve şifre girilmesi istenir.

3-) Nslookup Komutu

Nslookup komutu DNS sunucusu ile haberleşip DNS sorgulamaları yapmak için kullanılmaktadır. En basit kullanım alanı makine isminden makine IP adresinin bulunmasıdır. Komutun temel kullanım şekli aşağıdaki gibidir:

nslookup [seçenek] [sorgu]

Sorgu parametresi verilmediği takdirde nslookup interaktif modda çalışmaya başlayacaktır. İnteraktif modda iken istenilen sorgulama yapılabilmektedir. Ayrıca varsayılan olarak düz ve ters kayıt sorgulama işlemleri yapılmaktadır. Yani makine ismi verilirse makinenin IP adresi , makine IP adresi verilirse makinenin ismi sorgulanmaktadır.

4-) Whois Komutu

Whois komutu bir IP adresinin hangi ağa dahil olduğunu ve o ağdan sorumlu kişilerin e-posta adresleri, posta adresleri, telefonları gibi bilgileri gösteren bir komuttur. Temelde bir IP bloğu alındığı takdirde, bloğu satın alan ile ilgili bilgiler alınır ve bu bilgiler whois sunucularında tutulurlar. Whois komutu ile bu sunucular sorgulanmaktadır. Komutun temel kullanımı aşağıdaki gibidir:

whois IP_adresi[@whois_sunucusu]

Whois sunucuları genelde IP adresi dağıtmaya hakkı bulunan kuruluşlarda bulunmaktadır. Her sunucu belli bölgeler için geçerli bilgileri tutmaktadır. Bu nedenle her sunucudan cevap alınmayabilmektedir.

5-) Netstat Komutu

Netstat komutu ağ bağlantıları , yönlendirme tablosu, arayüz istatistikleri gibi ağ ile ilgili temel bilgileri göstermeye yarayan bir programdır. Temel olarak aşağıdaki gibi kullanılmaktadır:

netstat [seçenekler]

Hiç bir seçenek verilmediği takdirde netstat programı sistemde kullanımda olan soketler hakkında bilgi verecektir. Bu durumda yapılmış ağ bağlantıları ile ilgili olan bilgiler gözükmektedir.

6-) Arp Komutu

Arp komutu sistemin arp önbelleği ile ilgili işlevlerin yapılmasını sağlar. Yapılabilecek temel işlemler arasında arp tablosunu incelemek, arp tablosundan kayıt silmek ve arp tablosuna kayıt eklemek vardır. Sistemin arp tablosunda , IP adresi – fiziksel adres çiftleri için kayıtlar bulunmaktadır. Sistemde bulunan arp tablosunu görmek için sadece arp komutunun çalıştırılması yeterlidir. İstendiği takdirde –a seçeneği de kullanılabilir. –a parametresi kullanıldığı takdirde istenilen makinenin MAC adresi istenebilir.

7-) Ping Komutu

Ping komutu ICMP protokolü üzerinden ECHO_REQUEST göndermek içinkullanılır. Bu isteği alan sunucu isteğe cevap gönderir. Arada geçen zaman hesaplanarak kullanıcıya gösterilir. Ping komutu çoğunlukla karşıdaki makinenin ayakta olup olmadığını kontrol etmek için kullanılmaktadır. Ayrıca ping isteğine cevap gelmiyor ise uzaktaki makine çalışmıyor olabilir. Aynı zamanda ping komutunun çıktısından iki makine arasındaki transferin ne kadar hızlı olabileceği hakkında tahmin yürütülebilmektedir. Daha kısa sürede cevap veren bir makine ile yapılan haberleşme , daha uzun sürede cevap veren makine ile yapılan haberleşmeden çoğu zaman daha hızlıdır.

😎 Traceroute Komutu

Traceroute komutu ile uzaktaki makineye giden yol hakkında bilgi alınmaktadır. Bu bilgilerden en temel olanı uzaktaki makineye giderken geçilen yönlendiricilerdir. Ayrıca komutun temel kullanım şekli aşağıdaki gibidir:

traceroute [seçenekler] makine_ismi

Aynı zamanda Traceroute komutu varsayılan olarak UDP paketleri ile çalışır. UDP paketlerinde TTL (TimeToLive) değerlerini ayarlayarak geçilen geçitlerin ortaya çıkmasını sağlar. Bir yönlendirici üzerinden geçen paketi yönlendireceği zaman TTL değerini bir azaltır. Bu değer sıfır olduğu zaman paketi gönderen makineye ICMP “time exceeded” paketi gönderilmektedir. Traceroute bu özelliği kullanarak yol bilgisini çıkarmaktadır. İlk olarak TTL değeri 1 olan bir UDP paketi yaratılmaktadır.